Steatoda castanea

Steatoda castanea: Detaylı Bilgiler

Steatoda castanea, "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinen Theridiidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak düzensiz, yapışkan ağlar örerek avlanan türleri barındırır. Steatoda cinsi, genellikle "yalancı karadullar" olarak adlandırılır çünkü bazen zehirli karadul örümcekleriyle (Latrodectus spp.) karıştırılabilirler.

Steatoda castanea, Theridiidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1757 yılında Clerck tarafından tanımlanmıştır. "Castanea" tür adı Latince'de "kestane rengi" anlamına gelir ve bu örümceğin genel olarak koyu kahverengi veya kestane rengi görünümüne atıfta bulunur. Bu tür, Steatoda cinsinin tip türü olarak kabul edilir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Steatoda castanea'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833 (Dolaşık Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Steatoda Sundevall, 1833
Tür (Species): Steatoda castanea (Clerck, 1757)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Steatoda castanea, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgenin geniş bir kısmında yayılış gösterir. Bu, Avrupa, Türkiye, Kafkasya, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya), İran ve Orta Asya'yı kapsayan geniş bir coğrafyadır. Kanada'ya da tanıtılmış bir türdür. Özellikle Avrupa'da yaygın olarak bulunur.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer alan 9 Steatoda türünden biridir. Çeşitli illerden gözlem kayıtları bulunmaktadır ve bu durum, türün Türkiye genelinde, farklı iklim ve coğrafi özelliklere sahip birçok habitatında yaygın olarak bulunduğunu göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Steatoda castanea küçük ila orta boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5.5 ila 6 mm arasındadır. Karnı belirgin bir şekilde şişkin ve yuvarlak olabilir.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3 ila 5 mm arasındadır. Erkekler dişilerden biraz daha küçük ve ince yapılı olabilir.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu tür, genel olarak koyu renkli ve nispeten sade bir görünüme sahiptir.
Genel Görünüm: Karapaks (baş-göğüs kısmı) parlak ve koyu kahverengiden siyaha kadar değişen renkte olabilir.
Bacaklar: Karapaksla aynı renkte veya biraz daha açık tonlarda olup, üzerinde hafifçe koyulaşmış bantlar bulunabilir.
Karın (Opisthosoma): Karın genellikle koyu kahverengi veya siyaha yakın bir renkte olup, bazen hafif, soluk veya sarımsı-beyaz lekeler veya bir şerit deseni görülebilir. Karnın ön kısmında beyaz veya sarımsı ince bir çizgi veya bant bulunabilir. Bu lekeler, türün "albomaculata" (beyaz benekli) ismine sahip akrabası Steatoda albomaculata'daki kadar belirgin olmayabilir, ancak bazı bireylerde oldukça fark edilir olabilir.
Ayırt Edici Özellikler: Tipik kestane rengi veya koyu kahverengi gövdesi ve bazen karındaki soluk desenler bu türün görsel olarak tanınmasında yardımcı ipuçlarıdır. Ancak, Steatoda cinsindeki diğer türlerle ve diğer küçük Theridiidae üyeleriyle olan benzerlikler nedeniyle, kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle mümkündür.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Steatoda castanea, ismini belirgin kestane rengi tonlarından alan yaygın bir 'yalancı karadul' türüdür. Genellikle evlerin çevresinde, bahçelerde, kulübelerde ve diğer kapalı, az rahatsız edilen alanlarda ağlarını örer. Karnındaki hafif desenler bazı bireylerde daha belirgin olabilir. Diğer Steatoda türleri gibi, küçük böcekleri avlayarak doğal ekosisteme katkıda bulunurlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir ve çoğu örümcek gibi, insanlardan kaçınma eğilimindedirler."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Steatoda castanea, diğer Theridiidae üyeleri gibi pasif avcılardır. Düzensiz, yapışkan ağlarını kurar ve avlarının ağa takılmasını beklerler. Ağları genellikle köşelerde, yarık ve çatlaklarda, veya korunaklı alanlarda bulunur.
Avlanma Davranışı: Bu örümcekler, insan yapımı yapılar ve doğal ortamlar dahil olmak üzere geniş bir habitat yelpazesinde bulunabilirler. Sıkça evlerde, bodrum katlarında, kulübelerde, garajlarda, pencere çerçevelerinin etrafında, ahşap yığınlarında, taşların ve bitki kalıntılarının altında ağlarını kurarlar. "Mutfak örümceği" veya "kiler örümceği" gibi isimlerle de anılabilirler. Küçük böcekleri (sinekler, karıncalar, diğer küçük örümcekler vb.) ve diğer küçük eklembacaklıları avlarlar. Ağlarına takılan avları, Theridiidae familyasına özgü olan dördüncü bacak çiftindeki taraklı yapıyı kullanarak ipekle sarar ve zehirleyerek etkisiz hale getirirler.
Üreme: Dişiler, ağlarının içinde ipekten yapılmış yumurta keseleri bırakırlar. Yetişkin bireylere genellikle yıl boyunca rastlanabilir, ancak yoğunlukları ilkbahar ve yaz aylarında artabilir.
Habitat Tercihi: Koyu, korunaklı ve az rahatsız edilen yerleri tercih ederler. Bu durum onları evlerin içinde veya çevresinde sıkça görülen türlerden biri yapar.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Steatoda castanea da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Steatoda cinsi, "yalancı karadul" olarak bilinir ve zehirleri genellikle Karadul örümcekleri (Latrodectus spp.) kadar tehlikeli değildir. Steatoda castanea'nın zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Bir tehdit hissettiklerinde veya ezilme riski altında kaldıklarında ısırabilirler. Ancak ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında ciddi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyasının büyük çoğunluğu gibi, Steatoda castanea da insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekolojik dengenin önemli bir parçasıdır. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu küçük örümcekler, doğadaki böcek popülasyonlarının kontrolünde faydalı bir role sahiptir ve genellikle evlerdeki zararlı böceklerin popülasyonunu azaltmaya yardımcı olabilirler."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
araneae - Steatoda castanea - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/97/Steatoda_castanea (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/9727645 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
Picture Insect - Steatoda castanea: Türün habitatı, fiziksel özellikleri ve zehirli olup olmadığı hakkında bilgiler.
Kaynağa Erişim: https://pictureinsect.com/wiki/Steatoda_castanea.html (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
BugGuide.Net - Genus Steatoda: Steatoda cinsi hakkında genel bilgiler ve türlerin tanımlanmasına yardımcı ipuçları.
Kaynağa Erişim: https://bugguide.net/node/view/6926 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
https://www.google.com/search?q=Eurospiders.com - Steatoda castanea photos and info: Türün fotoğrafları ve ek bilgileri.
Kaynağa Erişim: http://www.eurospiders.com/Steatoda_castanea.htm (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
https://www.biolib.cz/IMG/GAL/97466.jpg