Steatoda dahli

Steatoda dahli, "Dolaşık Ağ Örümcekleri" veya "Tarak Ayaklı Örümcekler" olarak bilinen Theridiidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak düzensiz, yapışkan ağlar örerek avlanan türleri barındırır. Steatoda cinsi, genellikle "yalancı karadullar" olarak adlandırılır çünkü bazen zehirli karadul örümcekleriyle (Latrodectus spp.) karıştırılabilirler.

Steatoda dahli, Theridiidae familyasına ait küçük ila orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1905 yılında Nosek tarafından tanımlanmıştır. "Dahli" tür adı, Alman araknolog Friedrich Dahl'a ithaf edilmiştir. Bu ithaf, türün tanımlandığı dönemde Dahl'ın araknoloji bilimine yaptığı önemli katkılara bir göndermedir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Steatoda dahli'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Familya (Family): Theridiidae Sundevall, 1833 (Dolaşık Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Steatoda Sundevall, 1833
Tür (Species): Steatoda dahli (Nosek, 1905)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Steatoda dahli, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgenin orta ve doğu kısımlarında yayılış gösterir. Bu, Türkiye, İsrail, Kafkasya, Rusya (Avrupa'dan Orta Asya'ya) ve İran'ı kapsayan bir coğrafyadır.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer alan Steatoda türlerinden biridir. Özellikle İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerinden gözlem kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye genelinde, farklı iklim ve coğrafi özelliklere sahip birçok habitatında yaygın olarak bulunduğunu göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Steatoda dahli küçük ila orta boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5 ila 7 mm arasındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 4 ila 6 mm arasındadır. Erkekler dişilerden biraz daha küçük ve ince yapılı olabilir.
Gövde Yapısı ve Renk: Bu türün renklenmesi ve desenleri, Steatoda cinsindeki diğer türler gibi değişkenlik gösterebilir, ancak genellikle karakteristik özelliklere sahiptir.
Genel Görünüm: Karapaks (baş-göğüs kısmı) parlak ve koyu kahverengiden siyaha yakın kahverengiye kadar değişen renkte olabilir.
Bacaklar: Karapaksla aynı renkte veya biraz daha açık tonlarda olup, üzerinde hafifçe koyulaşmış bantlar bulunabilir.
Karın (Opisthosoma): Karın genellikle oval ve koyu kahverengiden siyaha yakın bir renkte olup, genellikle sırtında belirgin, açık renkli (beyazımsı, sarımsı veya kırmızımsı) bir desen veya lekeler dizisi taşır. Bu desen, bireyden bireye değişebilir, ancak genellikle bir dizi yatay çizgi, leke veya V şeklinde işaretler şeklinde olabilir.
Ayırt Edici Özellikler: Karnındaki açık renkli ve genellikle belirgin olan desenler bu türün görsel olarak tanınmasında önemli ipuçlarıdır. Ancak, Steatoda cinsindeki diğer türlerle ve diğer küçük Theridiidae üyeleriyle olan benzerlikler nedeniyle, kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle mümkündür.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Steatoda dahli, Türkiye'de yayılış gösteren ve genellikle karın sırtındaki açık renkli desenlerle ayırt edilen bir 'yalancı karadul' türüdür. Bu örümcekler, genellikle kuru ve taşlık habitatlarda, odun yığınlarının altında veya harabelerde ağlarını örer. Avları çoğunlukla böceklerden oluşur ve ekosistemdeki zararlı böcek popülasyonlarının kontrolünde rol oynarlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir ve doğada insanlarla temastan aktif olarak kaçınma eğilimindedirler."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yaşam Tarzı: Steatoda dahli, diğer Theridiidae üyeleri gibi pasif avcılardır. Düzensiz, yapışkan ağlarını kurar ve avlarının ağa takılmasını beklerler. Ağları genellikle zemin seviyesine yakın, korunaklı ve karanlık alanlarda bulunur.
Avlanma Davranışı: Bu örümcekler, genellikle kuru, taşlık alanlar, bozkırlar, kayalık araziler, harabeler, odun yığınları ve binaların çatlakları gibi habitatlarda bulunurlar. Küçük böcekleri (sinekler, karıncalar, diğer küçük örümcekler vb.) ve diğer küçük eklembacaklıları avlarlar. Ağlarına takılan avları, Theridiidae familyasına özgü olan dördüncü bacak çiftindeki taraklı yapıyı kullanarak ipekle sarar ve zehirleyerek etkisiz hale getirirler.
Üreme: Dişiler, ağlarının içinde veya yakınında, korunaklı bir yere ipekten yapılmış yumurta keseleri bırakırlar. Yetişkin bireylere genellikle ilkbahar ve yaz aylarında rastlanır.
Habitat Tercihi: Kuru ve az rahatsız edilen yerleri tercih ederler. Bu durum onları kırsal alanlarda ve insan yapımı yapıların çevresinde sıkça görülen türlerden biri yapar.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Steatoda dahli de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Steatoda cinsi, "yalancı karadul" olarak bilinir ve zehirleri genellikle Karadul örümcekleri (Latrodectus spp.) kadar tehlikeli değildir. Steatoda dahli'nin zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Bir tehdit hissettiklerinde veya ezilme riski altında kaldıklarında ısırabilirler. Ancak ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında ciddi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Theridiidae familyasının büyük çoğunluğu gibi, Steatoda dahli de insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekolojik dengenin önemli bir parçasıdır. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir. Nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu küçük örümcekler, doğadaki böcek popülasyonlarının kontrolünde faydalı bir role sahiptir."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
araneae - Steatoda dahli - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4493/Steatoda_dahli (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2157310 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
Steatoda - Wikipedia: Steatoda cinsi hakkında genel bilgiler ve tür listesi.
Kaynağa Erişim: https://en.wikipedia.org/wiki/Steatoda (Erişim tarihi: 20 Haziran 2025).
https://www.inaturalist.org/observations/223491825