Tomares nogelii nogelii
Tomares nogelii nogelii, Lycaenidae familyasının Tomares cinsine ait olan Tomares nogelii türünün nominal (ilk tanımlanan) alttürüdür. Canlı turuncu ve siyah kanat desenleriyle dikkat çeken bu kelebek, yaşam alanı kuru ve sıcak bozkırlarla sınırlı olduğu için oldukça uzmanlaşmış bir türdür.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Tomares nogelii nogelii, orta büyüklükte bir kelebek olup, kanat açıklığı yaklaşık 30 mm'dir. Kanat üst yüzeyi, canlı turuncu-kırmızı renkte bir zemin üzerinde geniş siyah lekeler ve bantlarla kaplıdır. Bu belirgin renkler, onu diğer Lycaenidae türlerinden kolayca ayırt etmeye yarar. Kanat altı desenleri ise daha karmaşıktır ve beyaz, kahverengi ve turuncu beneklerden oluşur.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
- Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
- Aile (Family): Lycaenidae (Mavi kelebekler)
- Cins (Genus): Tomares
- Tür (Species): Tomares nogelii (Freyer, 1838)
- Alttür (Subspecies): Tomares nogelii nogelii
Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları
Bu nominal alttür, Batı ve Kuzey Türkiye'den, Kafkasya, İran ve Levant'a kadar uzanan geniş bir coğrafyada bulunur. Türkiye'de ise özellikle İç ve Doğu Anadolu bölgelerinde yaygındır.
- Habitat Tercihi: Açık ve kuru otlakları, bozkırları, taşlık yamaçları ve çalılık arazileri tercih eder.
2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar
Tomares nogelii nogelii kelebekleri, uçuş dönemi olarak genellikle ilkbahar aylarında, yani Mart sonu ve Haziran başı arasında görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.
- Yaşam Döngüsü: Tırtılları, çoğunlukla Fabaceae (Baklagiller) familyasından, özellikle de geven (Astragalus) türleriyle beslenir.
- Davranış: Uçuşları hızlıdır ancak genellikle yer seviyesine yakın olarak seyrederler.
3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi
- Ekolojik Rolü: Larvalarının besin bitkilerine olan bağımlılığı, türün ekosistem sağlığı için bir gösterge olmasını sağlar. Aynı zamanda, yaşadığı habitatlarda tozlaşmaya katkıda bulunur.
4. Koruma Durumu ve Tehditleri
- Koruma Durumu: Tomares nogelii nogelii, geniş yayılış alanına sahip olduğu için küresel ölçekte asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir. Ancak, habitatının belirli ve hassas olması nedeniyle yerel popülasyonları tehdit altında olabilir.
- Tehditler:
- Habitat Kaybı: Bozkır alanlarının tarıma dönüştürülmesi veya yapılaşma, türün yaşam alanlarını daraltır.
- Aşırı Otlatma: Kontrolsüz aşırı otlatma, tırtılın besin bitkilerini yok edebilir.
Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi
- Kaynaklar:
- Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
- Kudrna, O., Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
- European Environment Agency.
- Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.
