Arvicola amphibius

Arvicola amphibius, eski dünya (Palearktik) coğrafyasında, sulak alanlara yakın yerlerde yaşayan, yarı sucul (semi-aquatic) bir kemirgen türüdür. Halk arasında zaman zaman Su Sıçanı olarak da adlandırılır, ancak taksonomik olarak farelerden (Muridae) değil, Voller (Cricetidae) ailesindendir.

I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme

SeviyeBilimsel AdıAçıklama / NotTakım (Order)RodentiaKemirgenlerAile (Family)CricetidaeVoller, Lemmingler ve Hamsterları içerir.Alt Aile (Subfamily)ArvicolinaeVoller ve LemminglerCins (Genus)ArvicolaSu VolleriTür (Species)A. amphibiusBüyük Su VolüTanımlayan(Linnaeus, 1758)Latince Anlamıamphibius, "iki yaşamlı" veya "karada ve suda yaşayan" anlamına gelir; yarı sucul yaşam tarzını ifade eder.Türkçe AdıBüyük Su Volü, Avrupa Su Sıçanı.

II. Morfolojik ve Ekolojik Özellikler

• Dağılım: Palearktik Bölge'nin geniş bir alanına yayılmıştır. Avrupa, Rusya ve Türkiye dahil olmak üzere batı ve orta Asya'nın sulak alanlarında bulunur.
• Habitat: Nehir ve dere kenarları, göller, bataklıklar, sulak çayırlar ve su kanallarının yakınındaki yoğun bitki örtüsü olan yumuşak topraklı alanları tercih eder. Yuvalarını su kenarındaki banklara kazarlar.
• Fiziksel Özellikler:
• Boyut: Oldukça büyüktür. Toplam uzunluğu (kuyruk dahil) 30 cm'yi geçebilir, bu da onu Avrupa'nın en büyük vol türlerinden biri yapar.
• Adaptasyon: Kürkleri suya dayanıklıdır. Kuyrukları yüzmeye yardımcı olacak şekilde hafifçe yassılaşmıştır.
• Yaşam Tarzı ve Beslenme:
• Aktivite: Genellikle gündüz ve alacakaranlıkta aktif olsa da (krepüsküler), aktivitesi gün batımından sonra artar.
• Diyet: Çoğunlukla otçuldur. Su bitkileri, otlar, kökler ve nehir kenarındaki bitkilerin soğanlarıyla beslenir.
• Yarı Sucul Yaşam: Hem karada hem suda beslenir ve kaçmak için hızla suya dalabilir. Yuva girişlerinin bir kısmı genellikle su altında bulunur.
• Üreme: Üreme dönemi genellikle Mart'tan Ekim'e kadar sürer. Dişiler bir sezonda birden fazla batın (yavrulama) gerçekleştirebilir.

III. Korunma Durumu (IUCN Red List)

Arvicola amphibius türü, küresel düzeyde IUCN Kırmızı Listesi'nde Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisinde yer almaktadır.

• Durumun Açıklaması: Her ne kadar geniş bir dağılıma sahip olsa da, sulak alanların yok olması ve su kirliliği gibi yerel tehditler nedeniyle bazı popülasyonları, özellikle Akdeniz ve Yakın Doğu gibi su stresinin yoğun olduğu bölgelerde, tehlike altında olabilir.

IV. Yanlış Bilinen ve Doğru Bilinen Mitolojik ve Ekolojik Bilgiler

Bu başlık altındaki bilgiler, Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi referansı ile sunulmuştur:

• YANLIŞ (Tanımsal Mit): Büyük Su Volü, genellikle Su Sıçanı (Rattus cinsi) ile karıştırıldığı için büyük bir zararlı olarak görülür.
• Gerçeklik: Hayır. Büyük Su Volü, biyolojik olarak sıçan (fare) değil, vol alt ailesindendir. Sıçanlar çoğunlukla hepçil ve insan yerleşimlerine bağımlıyken; Su Volü neredeyse tamamen otçuldur ve yaşamını sulak alanlara yakın yoğun bitki örtüsü olan yerlerde sürdürür. Zararı çoğunlukla yeraltı bitki köklerini yemesiyle sınırlıdır, sıçanlar gibi hastalık taşıma veya gıda depolarına girme riski daha düşüktür.
• DOĞRU (Genetik Gerçek): Türkiye, türün genetik çeşitliliği açısından kritik öneme sahiptir.
• Gerçeklik: Evet. Yapılan moleküler çalışmalar, Anadolu popülasyonlarının Avrupa'daki popülasyonlardan çok daha yüksek nükleotid çeşitliliğine sahip olduğunu göstermektedir. Bu, Türkiye'deki sulak alanların Kuaterner döneminde (son Buzul Çağı) bu tür için sığınak (refüj) görevi gördüğünü ve farklı genetik soy hatlarının (Trakya, Batı Anadolu, Hatay) varlığını sürdürdüğünü kanıtlar.
• Folklorik Bilgi: Su Volü, su kenarındaki gizli yuvaları ve çabuk suya dalıp gözden kaybolma yeteneği nedeniyle, özellikle Kelt ve Germen folklorunda "nehir bankalarının gizli koruyucusu" veya "gölün efendisine ait küçük hizmetkar" gibi figürlerle ilişkilendirilmiştir. Toprak altında ve suda hareket etmesi, iki farklı dünyanın sınırında yaşayan büyülü bir varlık imajını güçlendirmiştir.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

• ResearchGate (Ankara Üniversitesi Tezleri): Türkiye'deki A. amphibius popülasyonlarının genetik ve morfometrik farklılaşması, Anadolu'nun sığınak rolü ve alttürlerin geçerliliği.
• IUCN Red List: Korunma durumu (Asgari Endişe - LC) ve dağılım bilgileri.
• Genel Ekolojik Veriler: Habitat (sulak alanlar), boyut (30 cm'ye kadar), üreme dönemi (Mart-Ekim) ve yarı sucul yaşam tarzı.