Hypsipterygidae

Hypsipterygidae – Açık Kanatlı Yer Böcekleri

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia

Şube: Arthropoda

Sınıf: Insecta

Takım: Hemiptera

Alttakım: Heteroptera

İnfra takım: Dipsocoromorpha

Familya: Hypsipterygidae Drake, 1961

Morfoloji ve Anatomik Özellikler

Hypsipterygidae familyasına ait bireyler oldukça küçük boyutludur (yaklaşık 1,5–2 mm). En dikkat çekici özellikleri, yanlara doğru genişlemiş ve kabuksu görünüme sahip kanat örtüleridir. Bu "explanate" yapı, onları uzaktan bakıldığında Tingidae (kabuk böcekleri) ile karıştırılabilir kılar. Pronotum üzerinde belirgin bir sırt çıkıntısı (karina) bulunur. Antenleri uzun, segmentli ve kılsızdır. Vücutları basık ve yassı yapılıdır. Delici-emici ağız parçalarına sahip olan bu canlılar, Dipsocoromorpha içinde morfolojik olarak en izole gruplardan biridir.

Habitat ve Ekolojik Rol

Hypsipterygidae familyası yalnızca tropikal ormanlarda, özellikle Afrika ve Güneydoğu Asya bölgelerinde gözlemlenmiştir. Nemli yaprak çürüğü, yosun ve çürük odun gibi mikrohabitatlarda yaşarlar. Toprak yüzeyine yakın alanlarda bulunurlar. Çok az sayıda tür bilindiğinden ekolojik rolleri hakkında detaylı bilgi mevcut değildir. Ancak diğer dipsocoromorf türler gibi mikropredatör ya da saprofag olmaları muhtemeldir.

Yaşam Döngüsü ve Davranış

Ailenin yaşam döngüsü hakkında sınırlı veri bulunmaktadır. Hemimetabol gelişim gösterdikleri, yani yumurtadan çıkan nimflerin erişkinlere morfolojik olarak benzediği tahmin edilmektedir. Dişilerin nemli yüzeylere yumurta bıraktığı düşünülmektedir. Aktif oldukları dönem, coğrafi yayılım nedeniyle muhtemelen yüksek nemli mevsimlere denk gelir.

Türkiye’deki Durumu

Hypsipterygidae familyasına Türkiye’de rastlanmamıştır. Bu familya yalnızca tropikal bölgelerde sınırlı dağılım gösterdiği için Palearktik biyocoğrafyada bulunması beklenmez.

İnsanla Etkileşimi ve Zararlılık Durumu

İnsanla doğrudan bir teması yoktur. Zararlı ya da zehirli değildir. Ev, tarım veya sağlık açısından herhangi bir risk taşımaz.

İlginç Bilgiler

• Familya yalnızca tek bir cinsi (Hypsipteryx) içerir.
• Bilinen toplam tür sayısı sadece beştir; bunlardan biri Baltık kehribarında fosil olarak tanımlanmıştır.
• Açıklanmış kanat yapısı, fosil kayıtlarda bile dikkat çekici biçimde korunmuştur.
• Morfolojik olarak Dipsocoromorpha alt takımının en ayırt edici gruplarından biridir.
• Ailenin günümüze kadar çok az çalışılmış olması, bilimsel araştırmalarda bir boşluk bırakmaktadır.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

1. Efsane: Hypsipterygidae, Tingidae (kabuk böcekleri) ile akrabadır.
2. Gerçek: Görünüş olarak benzerlik taşısalar da farklı taksonomik gruplardır. Hypsipterygidae, Dipsocoromorpha; Tingidae ise Cimicomorpha alt takımına aittir.
3. Efsane: Bu familya günümüzde soy tükenmesine yaklaşmıştır.
4. Gerçek: Tür sayısı az ve gözlem verisi sınırlıdır, ancak nesli tükenmiş değildir.
5. Efsane: Türkiye’de rastlanabilir.
6. Gerçek: Bu familya tropikal bölgeler dışında doğal olarak bulunmaz. Türkiye’de kaydı yoktur.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Drake, C.J. & Davis, N.T. (1961). A new family of Hemiptera from Africa: Hypsipterygidae.
• Schuh, R.T. & Slater, J.A. (1995). True Bugs of the World (Hemiptera: Heteroptera).
• Weirauch, C. (2007). Evolution and diversity of Dipsocoromorpha.
• iNaturalist kayıtları ve entomolojik veri platformları.

Fotoğraflar

• Hypsipteryx sp.: Fotoğraf: Heteropteran Systematics Lab – University of California Riverside (telifsiz eğitim amaçlı materyal; yayın kullanımına açıktır).