Megarididae

Megarididae – Topuzlu Antenli Kalkan Böcekleri (Latince: Megarididae, cins ismi Megaris'ten gelir; Yunanca "megas" = büyük veya "megaris" = bir bölge adı olabilir, ancak böceğin belirgin özellikleriyle doğrudan bir bağlantısı belirsizdir)

Bilimsel Sınıflandırma:

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Hemiptera – Yarım kanatlılar
• Alttakım: Heteroptera – Gerçek yarım kanatlılar
• Üstfamilya: Pentatomoidea
• Familya: Megarididae Kirkaldy, 1909

Morfolojik Özellikler:

• Boyut: Küçük ila orta büyüklükte, genellikle 5-10 mm uzunluğundadırlar. Vücutları ovalden yuvarlağa yakın bir şekle sahiptir ve oldukça bombelidir. Genel görünümleri kalkan böceklerini (Pentatomidae) veya bazen Plataspidae'yi andırır, ancak belirgin farklılıkları vardır.
• Baş: Nispeten küçüktür ve pronotumun (ön göğüs) altına kısmen gizlenmiştir. Bileşik gözler belirgin olup, başın yanlarında konumlanmıştır. Ocelli (basit gözler) bulunur.
• Antenler: En belirgin özelliklerinden biridir: Genellikle 5 segmentlidir ve son segmenti veya son iki segmenti belirgin şekilde kalınlaşmış veya topuz şeklindedir. Bu topuzlu anten yapısı, familyanın önemli bir teşhis özelliğidir.
• Ağız yapısı: Delici-emici tipte olup, rostrum (ağız hortumu) nispeten kısadır ve bitki öz suyu emmeye adapte olmuştur. Dinlenme halindeyken vücudun altına doğru katlanır.
• Gövde: Genellikle mat kahverengi, gri veya koyu tonlardadır. Bazı türler üzerinde hafif desenler veya benekler bulunabilir. Scutellum (kalkan) genellikle orta büyüklükte olup, karın (abdomen) ve kanatların bir kısmını örter, ancak Thyreocoridae veya Plataspidae'deki gibi tüm abdomenini kaplamaz. Vücut yüzeyleri genellikle pürüzsüz veya hafifçe kıllıdır.
• Kanatlar: Kanatlar genellikle tamamen gelişmiştir (makropteröz) ve uçmaya yeteneklidirler. Dinlenme halindeyken kanatlar sırt üzerinde düz bir şekilde katlanır. Ön kanatlar (hemelytra) belirgin membranöz (zarsı) kısımlara sahiptir.
• Bacaklar: Nispeten kısadır ve incedir. Bitki üzerinde veya yerde hareket etmeye adapte olmuştur. Tarsi (ayak bilekleri) genellikle 2 segmentlidir.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol:

• Habitat: Hakkında çok az bilgi bulunan nadir bir familyadır. Genellikle tropikal ve subtropikal ormanlarda, çalılıklarda ve bitki örtüsü arasında yaşadıkları düşünülmektedir. Konakçı bitki tercihleri hakkında kesin bilgiler sınırlıdır, ancak fitofaj oldukları varsayılmaktadır.
• Ekolojik Rol: Fitofaj (bitki yiyen) böceklerdir. Bitki öz suyu ile beslendikleri düşünülmektedir. Tarımsal açıdan önemli bir zararlı olarak bilinmezler. Doğal ekosistemlerdeki rolleri hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Davranış ve Yaşam Döngüsü:

• Beslenme: Bitki öz suyu ile beslendikleri varsayılmaktadır, ancak kesin beslenme alışkanlıkları ve konakçı bitkileri tam olarak bilinmemektedir.
• Aktivite: Hakkında çok az şey bilinmektedir, ancak çoğu Heteroptera üyesi gibi gündüz aktif oldukları tahmin edilmektedir. Rahatsız edildiklerinde yere düşerek veya saklanarak kaçabilirler. Koku bezleri gelişmiştir ve rahatsız edildiklerinde kötü kokulu sıvılar salgılayabilirler.
• Üreme: Yumurta ile çoğaldıkları tahmin edilmektedir, ancak yumurta bırakma yerleri ve yöntemleri hakkında bilgi sınırlıdır.
• Gelişim: Yarım başkalaşım (hemimetabol) gösterdikleri varsayılır. Nimf evreleri hakkında da bilgi çok kısıtlıdır.
• Dağılım: Çok sınırlı ve parçalı bir dağılıma sahiptirler. Esas olarak Orta ve Güney Amerika'da, özellikle Brezilya, Arjantin, Kolombiya gibi ülkelerde yayılış gösterirler. Familya içinde sadece tek bir cins (Megaris) ve çok az sayıda tanımlanmış tür (yaklaşık 10 tür) bulunmaktadır.

Türkiye'deki Varlığı ve Türler:

• Megarididae familyasının Türkiye'de doğal olarak bulunan herhangi bir tür kaydı bulunmamaktadır. Familyanın yayılış alanı tamamen Orta ve Güney Amerika ile sınırlıdır. Bu nedenle Türkiye'de bulunma ihtimali sıfıra yakındır.

İnsana Zararlılığı:

• İnsana doğrudan hiçbir zararı yoktur. Zehirli değildir, ısırmaz ve tıbbi önemi bulunmaz. İnsanlarla teması tamamen yok denecek kadar azdır.

Latince Adının Anlamı:

• "Megarididae", familyanın tip cinsi olan Megaris'ten gelir. Bu cins isminin Yunanca "megas" (büyük) kelimesinden türemiş olabileceği, ancak böceklerin boyutlarının orta olması nedeniyle bu atıfın tam olarak ne anlama geldiği belirsizdir. Alternatif olarak, antik Yunanistan'da bir bölge adı olan "Megaris" ile ilgili olabilir, ancak böceğin belirgin özellikleriyle doğrudan bir bağlantısı yoktur.

İlginç Bilgiler:

• Megarididae, Pentatomoidea üstfamilyası içinde, topuzlu antenleriyle diğer kalkan böceklerinden ayrılan nadir ve az bilinen bir familyadır.
• Taksonomik konumları ve diğer Pentatomoidea familyalarıyla olan ilişkileri hala aktif araştırma konusudur.
• Hakkında çok az bilimsel çalışma yapılmıştır ve biyolojileri hakkında bilinenler oldukça kısıtlıdır.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler:

• Efsane 1: Yaygın olarak görülen bir böcek türüdür.
• Gerçek: Son derece nadir görülen ve sadece Orta ve Güney Amerika'nın belirli bölgelerinde bulunan, hakkında çok az şey bilinen bir familyadır.
• Efsane 2: Tarım ürünlerine büyük zararlar verirler.
• Gerçek: Fitofaj oldukları düşünülse de, büyük ölçekli tarımsal zararlı olduklarına dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır.
• Efsane 3: Zehirlidirler veya insanları ısırırlar.
• Gerçek: İnsanları ısırmazlar ve zehirli değildirler. Savunma mekanizmaları kötü kokulu salgılamakla sınırlıdır.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayvanı Bilimcisi

Kaynaklar:

• Schuh, R.T. & Slater, J.A. (1995). True Bugs of the World (Hemiptera: Heteroptera). Cornell University Press.
• Schaefer, C.W. & Panizzi, A.R. (2000). Heteroptera of Economic Importance. CRC Press.
• Rider, D.A. (2018). A new species of Megaris (Hemiptera: Heteroptera: Megarididae) from Brazil, with a key to species. Zootaxa. (Familya hakkında güncel çalışmalar)
• GBIF.org – Megarididae family records. (Çok az kayıt bulunacaktır)