Mus macedonicus

Bu tür, morfolojik olarak Mus musculus'a çok benzemekle birlikte, daha vahşi doğası ve habitat tercihi ile ayrılır.

I. Taksonomik Sınıflandırma

• Takım (Order): Rodentia (Kemirgenler).
• Aile (Family): Muridae (Sıçangiller).
• Alt Aile (Subfamily): Murinae (Eski Dünya fareleri).
• Cins (Genus): Mus (Fareler).
• Alt Cins (Subgenus): Mus
• Tür (Species): M. macedonicus
• Tanımlayan: Petrov ve Ružić, 1983 (Orijinal adlandırmada Mus hortulanus macedonicus olarak geçmiştir).
• Türkçe Adı: Makedonya Faresi, Akdeniz Faresi (yaygın kullanımda).
• Latince Anlamı: Tür adı olan macedonicus, türün ilk tanımlandığı coğrafi bölge olan Makedonya'ya (Balkanlar) atıfta bulunur.

II. Temel Özellikler ve Ekoloji

• Yayılış Alanı: Balkanlar (Makedonya, Bulgaristan, Yunanistan), Türkiye (özellikle Batı, Güney ve Güneydoğu Anadolu), Levant bölgesi (Suriye, Lübnan, İsrail, Ürdün) ve Kafkaslar'da (Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan) dağılım gösterir.
• Habitat Tercihi: Vahşi (non-kommensal) bir faredir. Genellikle doğal ve açık habitatları, özellikle kuru otlaklar, çalılıklar, makilikler, tarla kenarları ve seyrek ormanlık alanları tercih eder. İnsan yerleşim yerlerinin dışında, genellikle M. musculus'un bulunmadığı vahşi doğada yaşar.
• Morfoloji (Kritik Ayırt Edici Özellik): Mus musculus'a (Ev Faresi) çok benzer, ancak ayırt edici bazı özellikleri vardır:
• Boyut: Ev Faresi'nden biraz daha küçüktür.
• Kuyruk: Kuyruk, genellikle vücut uzunluğundan daha kısadır (bu özelliğiyle kuyruğu vücudu kadar uzun olan Ev Faresi'nin vahşi popülasyonlarından ayrılır).
• Renk: Sırt kürkünün rengi daha açık, kumlu kahverengi tonlardadır.
• Diş: Üst ön kesici dişlerinde Ev Faresi'ne özgü belirgin bir çentik bulunmaz.
• Beslenme: Hepçildir. Tohumlar, yeşil bitki materyalleri ve böceklerle beslenir.
• Davranış: Özellikle kış aylarında veya zorlu koşullarda nadiren insan yerleşim yerlerine girse de, genellikle Ev Faresi gibi kommensal bir yaşam tarzını benimsemez. Yuvalarını yeraltında yapar.
• Korunma Durumu: Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisindedir. Geniş bir Akdeniz ve Batı Asya yayılımına sahiptir.

III. Yanlış Bilinen ve Doğru Bilinen Mitolojik ve Ekolojik Bilgiler

• YANLIŞ (Sinonim Miti): Mus macedonicus ve Mus spicilegus (Bozkır Faresi) aynı türdür.
• Gerçeklik: Hayır. Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin genetik ve taksonomik araştırmalara dayanarak belirttiği gibi, M. macedonicus ve M. spicilegus birbirine yakın akraba olsalar da, genetik ve karyolojik olarak ayrı türler olarak kabul edilirler. M. macedonicus daha çok Akdeniz ve Levant bölgelerinde yaşarken, M. spicilegus daha kuzeydeki ve iç kısımlardaki Avrasya bozkırlarında bulunur.
• DOĞRU (Evrim Gerçeği): Mus macedonicus türü, Ev Faresi'nin (M. musculus) evrimsel yayılımında önemli bir rol oynamıştır.
• Gerçeklik: Evet. M. macedonicus, genetik olarak M. musculus ve diğer Mus türleriyle yakın ilişki içindedir ve Ev Faresi'nin Asya'dan dünyaya yayılmadan önceki evrimsel soy hatlarından birini temsil ettiği düşünülmektedir.

IV. Taksonomik Durum ve Bilimsel Notlar

• Kompleks: Mus cinsi içindeki taksonomik ayrım, özellikle M. macedonicus, M. musculus ve M. spicilegus gibi türlerin karıştığı yerlerde zorludur. Kesin teşhis genellikle moleküler analiz (mtDNA) ve karyolojik inceleme gerektirir.
• Eski Adı: Bu türün ilk tanımlarında, Mus hortulanus macedonicus olarak alt tür seviyesinde adlandırıldığı görülmüştür, ancak daha sonra tam tür statüsüne yükseltilmiştir.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

• Mammal Diversity Database & IUCN Red List: Türün kozmopolit yayılımı, Asgari Endişe (LC) statüsü, Petrov ve Ružić (1983) tarafından ilk tanımı ve temel sınıflandırması.
• Genel Memeli Kaynakları: Türün vahşi habitat tercihi (non-kommensal) ve Mus musculus'a göre daha kısa kuyruk ve daha açık kürk rengi gibi ayırt edici morfolojik özellikleri.
• Taksonomik Çalışmalar: Türün Mus cinsi içindeki yeri, M. musculus'tan karyolojik ve morfolojik ayrımı.