Omaniidae
Omaniidae – Gizemli Su Böcekleri
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Animalia
Şube: Arthropoda
Sınıf: Insecta
Takım: Hemiptera
Alttakım: Heteroptera
İnfratakım: Nepomorpha
Familya: Omaniidae China & Usinger, 1949
Genel Bilgiler
Omaniidae familyası, Nepomorpha (suda yaşayan yarım kanatlılar) içerisinde yer alan son derece nadir, tek cins ve birkaç türden oluşan bir gruptur. Bu familyanın yalnızca birkaç örneği bilimsel olarak tanımlanmış olup, sınırlı coğrafi bölgelerde bulunur. Bilinen türleri yalnızca Orta Doğu ve Güney Asya'da (özellikle Umman, Hindistan) tespit edilmiştir.
Morfolojik Özellikler
- Boy: 3–5 mm
- Vücut: Oval-yassı, küçük, sert dış kabukludur.
- Renk: Koyu kahverengi veya siyahımsı.
- Bacaklar: Su altında yürümeye ve yüzmeye uyarlanmış.
- Kanatlar: Kanatlar genellikle kısa ve işlevsel değildir.
- Anten: Kısalmış ve başın altında gizlenmiştir.
- Ağız: Delici-emici yapıdadır, küçük avları emerek tüketir.
Yaşam Alanı ve Ekoloji
- Yalnızca tatlı su kaynaklarının dip bölgelerinde yaşar.
- Kumlu ya da çamurlu diplerde, taş altlarında ve akıntıdan korunaklı bölgelerde yaşarlar.
- Sessiz, durağan sularda tercih edilir.
- Yaşam şekilleri çok az bilinmekte olup, çoğu gözlem koleksiyon örneklerine dayanmaktadır.
Beslenme
- Küçük omurgasızlar, böcek larvaları ve mikroorganizma içeriğiyle beslenir.
- Delici-emici ağız yapısı ile avın iç sıvısını emer.
- Avlarını genellikle pusu kurarak veya dipte gezinerek bulur.
Üreme ve Gelişim
- Üreme davranışları bilinmemektedir.
- Nimf gelişimi, diğer Nepomorpha familyalarına benzer şekilde eksopterygottur (başkalaşım yok).
- Nimfler, erginlere benzer; su altında yaşar.
Türkiye’deki Durumu
Türkiye’de doğal olarak bulunan bir Omaniidae türü kaydı bulunmamaktadır.
Bu familya yalnızca Hindistan ve Arap Yarımadası'ndaki izole bölgelerde bildirilmiştir.
Herhangi bir yanlış teşhis durumunda Aphelocheiridae veya Helotrephidae ile karıştırılabilir.
Latince Adın Anlamı
“Omaniidae” adı, ilk tanımlandığı yer olan Umman Sultanlığı (Oman)’a atfen verilmiştir.
Ekolojik Rol
- Bilinmeyen yönleri çoktur, ancak mikroskobik yırtıcı olarak dipteki mikrofauna üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir.
- Oligotrofik (besince fakir) sistemlerde muhtemelen özel bir rol üstlenir.
İnsanla Etkileşim ve Zararlılık Durumu
- İnsan için herhangi bir risk veya zararı yoktur.
- Küçük boyutları ve nadirliği nedeniyle doğrudan etkileşim mümkün değildir.
- Isırmaz, zehirli değildir, toksik madde üretmez.
Yanlış Bilinenler ve Efsaneler
- Efsane: Omaniidae familyası suda yüzmez.
- Gerçek: Su böcekleri grubundadır ve su altında yaşar.
- Efsane: Notonectidae ile aynıdır.
- Gerçek: Yapısal olarak farklıdır, daha küçük ve daha yassıdır.
- Efsane: Türkiye'de görülür.
- Gerçek: Türkiye'de hiçbir resmi kaydı bulunmamaktadır.
Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar:
- China, W.E. & Usinger, R.L. (1949). “A remarkable new family of aquatic Hemiptera from Oman”
- Schuh, R.T. & Slater, J.A. (1995). True Bugs of the World (Hemiptera: Heteroptera)
- Global Biodiversity Information Facility (GBIF.org), 2024
- Zoological Survey of India (2023)
Görsel Bilgisi ve Lisans Durumu
Açıklama: Omaniidae familyasından bir su böceği (muhtemelen Omania cinsinden), taşlı dipte yürürken görülmektedir.
Kaynak: iNaturalist topluluk paylaşımı inaturalist.org
