Pleidae
Pleidae – Cüce Su Böcekleri
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Animalia
Şube: Arthropoda
Sınıf: Insecta
Takım: Hemiptera
Alttakım: Heteroptera
İnfratakım: Nepomorpha
Familya: Pleidae Fieber, 1851
Genel Bilgiler
Pleidae familyası, “cüce su böcekleri” (pygmy backswimmers) olarak bilinir. Bu familyaya ait türler, çok küçük boyutları, yassılaşmış oval vücut yapıları ve sırt üstü yüzme davranışlarıyla tanınır. Görünüşleri Notonectidae’ye benzer ancak çok daha küçüktürler ve bazı türleri mikroskobik düzeye yakındır.
Morfolojik Özellikler
- Boy: 1.5–3.0 mm
- Vücut: Kısa, oval, kubbemsi ve sırtı kabarık yapıdadır.
- Renk: Genellikle sarımsı kahverengi, açık gri veya yeşilimsi tonlar.
- Bacaklar: Arka bacaklar güçlü ve kürek benzeridir (yüzme için).
- Antenler: Vücudun altında gizlidir.
- Kanatlar: Gelişmiş, ama bazı türlerde kısa kanatlı formlar görülebilir.
- Solunum: Karın ucunda hava kabarcığı (plastron) taşıyarak su altında nefes alır.
Yaşam Alanı ve Ekoloji
- Durgun tatlı su habitatlarında (göletler, sazlıklar, çeltik tarlaları, bataklıklar) yaşar.
- Suyun yüzeyine yakın konumlanır ve sırt üstü yüzer.
- Çok küçük oldukları için genellikle algılanamazlar.
- Bitki kalıntıları ve su yüzeyindeki mikroorganizmalara yakın yaşarlar.
Beslenme
- Küçük omurgasızlar, mikroskobik larvalar ve bazen fitoplanktonla beslenir.
- Delici-emici ağız yapıları vardır.
- Aktif avcılık yerine pasif bekleme veya kısa ataklarla beslenirler.
Üreme ve Gelişim
- Yumurtalarını genellikle su altı bitkilerine veya yapraklara bırakırlar.
- Yumurtalardan çıkan nimfler birkaç evre geçirerek ergin hale gelir.
- Eksopterygot gelişim gösterir.
- Nimfler de sırt üstü yüzer.
Türkiye’deki Durumu
Türkiye’de Plea minutissima türü kaydedilmiştir.
Bu tür; Trakya, Güney Marmara ve Batı Karadeniz bölgelerinde, durgun tatlı su habitatlarında rapor edilmiştir.
Genellikle sazlık, gölet veya tarımsal sulak alanlarda mikroskobik örnekleme ile tespit edilir.
Latince Adın Anlamı
“Plea” kelimesi, Latincede “küçük yassı böcek” anlamına gelir. İsmini, küçük ve basık vücut yapısından alır.
Ekolojik Rol
- Mikroskobik düzeyde ekosistem bileşenlerini kontrol eder.
- Planktonik dengeye katkı sağlar.
- Küçük sucul yırtıcılar için besin kaynağıdır.
- Su kalitesine duyarlı olduğundan biyoindikatör olarak değerlidir.
İnsanla Etkileşim ve Zararlılık Durumu
- İnsanlar için tamamen zararsızdır.
- Isırma ya da sokma yetileri yoktur.
- Boyutları çok küçük olduğu için çıplak gözle algılanmazlar.
Yanlış Bilinenler ve Efsaneler
- Efsane: Notonecta'nın yavrusu ya da larvasıdır.
- Gerçek: Ayrı bir familyadır; farklı gelişim çizgisine sahiptir.
- Efsane: Zararlı mikroplar taşır.
- Gerçek: Mikroorganizmalarla ilişkili yaşasa da taşıyıcılık özellikleri yoktur.
- Efsane: Türkiye’de görülmez.
- Gerçek: Plea minutissima türü Türkiye’nin birçok bölgesinde kayıt altına alınmıştır.
Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar:
- Schuh, R.T. & Slater, J.A. (1995). True Bugs of the World
- Polhemus, D.A. (1999). “Plea and relatives: Morphology & Distribution”
- Türkiye Entomolojik Dergisi, 2021
- GBIF.org
- Fauna Europaea
Görseller & Kaynaklar
Profil (yan görünüm) — Plea minutissima
Lisans: CC BY-NC
Kaynak: Galerie Insecte (Yves Le Monnier) commons.wikimedia.org
+15galerie-insecte.org
+15commons.wikimedia.org
+15
Üstten görünüm — Plea minutissima
Lisans: CC BY-NC
Kaynak: Galerie Insecte (ORCHALLAN) galerie-insecte.org
Yakın plan detay — Plea minutissima
Lisans detayı: muhtemelen CC0/özgür
Kaynak: Insektarium (Polonya) commons.wikimedia.org
+15insektarium.net
+15flickr.com
+15
Dorsal (üstten) görünüm beyaz fonda — Plea minutissima
Lisans: CC0 / kamu malı
Kaynak: NatureSpot
