Pseudocaranx dentex

Pseudocaranx dentex, yaygın olarak Çatal Kuyruk Tral olarak bilinen, Carangidae ailesinin en geniş coğrafi dağılıma sahip üyelerinden biridir. Yüksek ekonomik değeri ve sportif balıkçılık açısından popülaritesiyle bilinen bu balık, okyanusların ılıman ve subtropikal sularında önemli bir rol oynar.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Çatal Kuyruk Tral, 1.2 metreye kadar boya ve 18 kg'a kadar ağırlığa ulaşabilen, derin ve yandan basık bir vücut yapısına sahiptir. Sırtı mavi-yeşilimsi, yanları ve karnı ise parlak gümüşi renktedir. Gözlerinin üzerinde küçük bir çıkıntı bulunur. Kuyruk yüzgeci derince çatallıdır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
Sınıf (Class): Actinopterygii (Işınsal Yüzgeçliler)
Takım (Order): Carangiformes
Aile (Family): Carangidae
Cins (Genus): Pseudocaranx
Tür (Species): Pseudocaranx dentex (Bloch & Schneider, 1801)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, ılıman ve subtropikal sulara özgüdür ve Atlantik, Pasifik ve Hint Okyanusları'nın geniş bir bölümünde bulunur. Akdeniz'de de yaygın olarak rastlanır.

Habitat Tercihi: Genellikle kıyıya yakın sularda, 100 metreyi aşan derinliklerde, kayalık ve kumlu deniz tabanlarının üzerinde yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Yaşam Alanları

Pseudocaranx dentex, hidrodinamik vücut yapısıyla avlarını kovalamak için yüksek hızlara ulaşabilir. Genellikle küçük veya orta büyüklükte sürüler halinde hareket eder.

Beslenme: Etçildir. Diyalogları, küçük balıklar, kabuklular (karidesler, yengeçler) ve kalamarlardan oluşur.
Davranış: Bu tür, besin arayışı içinde aktif olarak dolaşır. Sürü halinde avlanma yetenekleri sayesinde daha büyük avları etkili bir şekilde yakalayabilirler.

3. Ekolojik ve Ticari Önemi

Ekolojik Rolü: Çatal Kuyruk Tral, yaşadığı ekosistemde önemli bir yırtıcı ve aynı zamanda daha büyük balıkların (köpekbalıkları ve orkinoslar) avı olarak kilit bir rol oynar.
Ticari Değer: Özellikle Japonya'da sashimi yapımında kullanılan etiyle yüksek ticari değere sahiptir. Ayrıca, güçlü ve mücadeleci yapısı nedeniyle sportif balıkçılıkta popüler bir trofedir.

4. Koruma Durumu ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri

Zehirlilik ve Aşırı Tüketim: Kendi başına zehirli bir tür değildir. Ancak bazı bölgelerde, bu balıklar deniz yosunlarından türeyen ve balığın etinde biriken ciguatera toksinini taşıyabilir. Bu toksin, insanlarda ciguatera zehirlenmesine yol açabilir. Bu durum, balığın kendisinden değil, yaşadığı ekosistemdeki besin zincirinden kaynaklanır. Bu nedenle, özellikle endemik olduğu tropikal sularda aşırı tüketimden kaçınılması önerilir. Tedavisi yoktur ancak semptomları hafifletmek için tıbbi yardım alınması gerekir.
Nesli Tehlike Durumu: Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından yapılan değerlendirmeye göre, Pseudocaranx dentex türü Asgari Endişe (Least Concern) statüsündedir. Popülasyonu genel olarak istikrarlıdır ve nesli tükenme tehlikesi altında değildir.

Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi.

Fotoğraf:(c) Bernat Garrigós – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)