Saldidae

Saldidae – Kıyı Koşucuları (Shore Bugs)

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia

Şube: Arthropoda

Sınıf: Insecta

Takım: Hemiptera

Alttakım: Heteroptera

İnfratakım: Leptopodomorpha

Familya: Saldidae Amyot & Serville, 1843

Genel Bilgiler

Saldidae familyası, kıyı çizgisinde yaşayan hızlı hareket eden küçük böcekler olarak bilinir. İngilizcede “shore bugs” (kıyı böcekleri) olarak adlandırılan bu türler, çoğunlukla tatlı su ya da tuzlu su kenarlarında, taşlık veya çakıllı yüzeylerde aktif biçimde koşarak gözlemlenir. Dünyada 350’den fazla tür tanımlanmıştır.

Morfolojik Özellikler

• Boy: 2.5–7 mm
• Vücut: Oval, hafif yassı, granüllü ve mat.
• Renk: Siyah, koyu kahverengi veya grimsi; bazı türlerde açık lekeler bulunur.
• Antenler: Uzun ve segmentli.
• Bacaklar: Koşmaya uyarlanmış; çok hızlı hareket eder.
• Gözler: Gelişmiş bileşik gözler, başın kenarlarında yer alır.
• Kanatlar: Çoğu türde tam gelişmiştir; bazıları kısa kanatlı (brachypter) olabilir.

Yaşam Alanı ve Ekoloji

• Tatlı su gölleri, nehir kenarları, tuzlu bataklıklar ve deniz kıyılarında yaşar.
• Kumlu, çakıllı ya da taşlı kıyı çizgisine paralel hareket ederler.
• Güneşli günlerde son derece aktiftirler; bulutlu havalarda saklanırlar.
• Suyun hemen yanındaki çizgiyi takip ederler.
• Kara–su arası geçiş ekosistemlerinde önemli role sahiptirler.

Beslenme

• Küçük omurgasızlar, ölü böcekler ve organik artıklarla beslenirler.
• Hem yırtıcı hem de leşçildirler (opportunist beslenme).
• Delici-emici ağız yapılarıyla sıvı gıda emerler.

Üreme ve Gelişim

• Yumurtalarını nemli taş altı ya da bitki kalıntılarına bırakırlar.
• Yumurtalardan çıkan nimfler eksopterygot gelişim gösterir.
• Nimfler erginlere oldukça benzer yapıdadır ve koşarak hareket ederler.

Türkiye’deki Durumu

Türkiye'de Saldula saltatoria, Micracanthia humeralis, Saldula pallipes gibi türler kaydedilmiştir.

Bu türler özellikle Trakya, Ege ve Akdeniz kıyılarında, dere ağızlarında ve tuzlu bataklık çevrelerinde gözlemlenmiştir.

Bazı türler Karadeniz kıyısında da kayıt altına alınmıştır.

Latince Adın Anlamı

“Saldidae” ismi, bu familyanın en yaygın cinslerinden biri olan Saldula'dan türemiştir. Saldula, koşma anlamına gelen Latince "saltare" (zıplamak, sıçramak) fiilinden gelir.

Ekolojik Rol

• Su kenarlarında artıkları tüketerek çevre temizliğine katkı sağlar.
• Küçük sucul larvalar ve omurgasızların doğal avcılarıdır.
• Kıyı zonundaki böcek toplulukları içinde önemli bir denge unsurudur.

İnsanla Etkileşim ve Zararlılık Durumu

• İnsanlar için tamamen zararsızdır.
• Isırmaz, sokmaz ve toksik değildir.
• Çok hızlı oldukları için genellikle fark edilmeden kaçarlar.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

1. Efsane: Su böceklerinin yavrularıdır.
2. Gerçek: Saldidae, bağımsız bir kara-su kenarı familyasıdır; larva değildir.
3. Efsane: Kara böceğidir.
4. Gerçek: Kara böceği değil, yarı sucul bir Heteroptera familyasıdır.
5. Efsane: Isırır ve kaşıntı yapar.
6. Gerçek: İnsanları ısırmaz, zararsızdır.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:

• Schuh & Slater (1995). True Bugs of the World
• Péricart & Golub (1996). Catalogue of the Heteroptera of the Palaearctic Region
• Türkiye Entomolojik Yayınları, 2021
• GBIF.org
• Fauna Europaea

Görsel Bilgileri & Lisans Açıklamaları

Dorsal (üstten) görüntü – Saldula saltatoria (ölçekte 1 mm işaretli)

Kaynak: UBC Spencer Entomological Collection

Lisans: Kamu malı – mikro görüntüleme en.wikipedia.org

+15zoology.ubc.ca

+15arthropodafotos.de

+15

Yakın plan – yan perspektif – Saldula saltatoria

Kaynak: BugGuide.net (Jason M. Crockwell)

Lisans: CC0 veya yayınlayanın izniyle – kamu kullanımına açık en.m.wikipedia.org

+7bugguide.net

+7bugguide.net

+7

Dorsal – stüdyo çekimi beyaz fon – Saldula saltatoria

Kaynak: British Bugs

Lisans: Kamu malı – araştırma kullanımına uygun inaturalist.org

+15britishbugs.org.uk

+15commons.wikimedia.org

+15

Doğal ortamda habitat çekim – su kenarında, Saldula bireyi

Kaynak: Clicnat / Picardie Nature (Fransa)

Lisans: CC0 veya özgür kamu malı clicnat.fr

commons.wikimedia.org

+1commons.wikimedia.org

+1