Lacerta danfordi pelesgiana

Lacerta danfordi pelesgiana – Trakya Kaya Kertenkelesi (Alt Tür)

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia – Hayvanlar

Şube: Chordata – Kordalılar

Sınıf: Reptilia – Sürüngenler

Takım: Squamata – Pulllular

Alt takım: Lacertilia – Kertenkeleler

Familya: Lacertidae – Gerçek kertenkeleler

Cins: Lacerta (modern sınıflamada Anatololacerta)

Tür: Lacerta danfordi

Alt tür: Lacerta danfordi pelesgiana Werner, 1898

Latince Adın Anlamı

pelesgiana, Trakya ve Ege’de yaşamış antik Pelasg halkına ithafen verilmiştir. Alt türün Trakya ve Ege bölgesinde yayılım göstermesi nedeniyle bu ad seçilmiştir.

Tanım ve Morfoloji

Boyut olarak orta büyüklüktedir. Toplam uzunluk kuyruk dahil 18–23 cm arasında değişir.

Sırt kısmı zeytin yeşili, gri ya da açık kahverengidir. Sırt boyunca düzenli koyu benekler ve ince çizgiler bulunabilir.

Karın kısmı beyazımsı ya da açık sarı renklidir. Kuyruk gövdeden uzundur, yapısı kalın başlar ve incelerek uzar.

Bu alt türde kafa yapısı diğer Lacerta danfordi alt türlerine göre biraz daha basıktır.

Erkek bireylerde çiftleşme döneminde karın bölgesi canlı turuncuya dönebilir.

Habitat ve Yayılım

Alt türün yayılımı Trakya Yarımadası, Marmara Bölgesi’nin batısı, Çanakkale, Balıkesir, Tekirdağ, Edirne ve Yunanistan'ın kuzeydoğusuna kadar uzanır.

Habitatı kayalık orman açıklıkları, taşlık bozkırlar, fundalıklar ve çalılıklardır. Genellikle 300–1500 m rakım arasında yaşar.

Bu alt tür, ormanlık alanların açıklık kesimlerinde taş yığınlarının arasında saklanır, güneşlenmeyi sever.

Davranış ve Yaşam Döngüsü

Gündüzcül ve hızlı bir türdür. Sabah saatlerinde güneşlenir, öğle sıcağında gölgelik taş altlarına çekilir.

İlkbaharda aktif hale gelir, kışın uzun süreli hibernasyona girer.

Tehdit anında kuyruk bırakma (ototomi) mekanizması devreye girer.

Beslenme

Omurgasızlarla beslenir: küçük böcekler, larvalar, tırtıllar, örümcekler ve sinekler temel besinleridir.

Zaman zaman bitki parçaları ya da meyveyle de beslendiği gözlenmiştir.

Üreme Bilgisi

Üreme dönemi Mayıs – Haziran aylarındadır.

Dişiler yılda bir kez 3–7 yumurta bırakır. Yumurtalar taş ve toprak altına gömülür.

Yavrular yaz sonunda çıkar. Cinsel olgunluk 2 yaş civarında kazanılır.

İnsana Zararlılık Durumu

Zehirli değildir, saldırgan değildir.

İnsana zarar vermez; gözlemlendiğinde hızla saklanır. Genellikle insandan uzak durur.

Ekolojik Rolü

Böcek popülasyonlarının düzenlenmesinde görev alır. Kendi ekosisteminde yılanlar, kuşlar ve küçük etçil memeliler için besin kaynağıdır.

Habitat bozulmaları, tarla açımı ve yapılaşma nedeniyle yerel tehditlere açık durumdadır.

Bilimsel Araştırmalarda Kullanımı / Endüstriyel Önemi

Bu alt tür, Lacerta danfordi tür grubunun Batı Anadolu’daki temsilcisi olarak, genetik çeşitlilik ve coğrafi izolasyon konularında yapılan filocoğrafik çalışmalarda önemli yer tutar.

Biyocoğrafya ve evrimsel adaptasyon üzerine yapılan çalışmalarda model olarak değerlidir.

Türkiye'de Bulunan Türleri / Alt Türleri

Lacerta danfordi’nin Türkiye'de tanımlanan alt türleri arasında yer alır.

Bu alt tür, sadece Türkiye’nin Trakya ve batı Marmara bölgesinde sınırlı bir alanda yaygındır.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

Efsane: “Trakya’da sadece yılanlar yaşar, kertenkele türü yoktur.”
Gerçek: Trakya, çok sayıda kertenkele türüne ev sahipliği yapar. Bu alt tür bunlardan biridir.
Efsane: “Kaya kertenkelesi serttir, saldırabilir.”
Gerçek: Sessiz, ürkek ve zararsız bir türdür. Tehlike hissederse kaçar.
Efsane: “Bu tür sadece ormanda bulunur.”
Gerçek: Orman kenarları, taşlık açıklıklar ve çalılıklarda yaşar; ormanın yoğun kesiminde bulunmaz.
Efsane: “Renkleri zehirli olduğunu gösterir.”
Gerçek: Renk değişimleri çiftleşme dönemiyle ilgilidir, hiçbir zehirli özelliği yoktur.