Lycosidae

Lycosidae – Kurt Örümcekleri

Bilimsel Sınıflandırma:

• Alem: Animalia
• Şube: Arthropoda
• Sınıf: Arachnida
• Takım: Araneae
• Alt takım: Araneomorphae
• Familya: Lycosidae Sundevall, 1833

Genel Özellikler

Lycosidae, dünya çapında 2400’den fazla tür ile temsil edilen büyük bir örümcek familyasıdır. Türkçede “kurt örümcekleri” olarak bilinirler çünkü avlarını kurt gibi izleyerek ve pusuya düşürerek yakalarlar. Ağ kurmazlar, avlarını aktif şekilde takip edip yakalayan yırtıcıdırlar.

Gövde yapıları genellikle kalın, sağlam ve bacakları tüylüdür. Renkleri kahverengi, siyah ve gri tonlarında kamuflajlıdır. Çoğu tür, gözlerinin düzeni sayesinde kolayca tanınabilir: sekiz gözleri 3 sıra hâlinde dizilmiştir (ön sırada 4 küçük göz, ortada 2 büyük göz, üst sırada 2 küçük göz). Bu göz dizilimi, özellikle gece avcılığına ve mükemmel görüş kabiliyetine olanak sağlar.

Türkiye’deki Varlığı

Türkiye’de Pardosa, Alopecosa, Trochosa, Hogna, Lycosa, Arctosa gibi cinslere ait 70’ten fazla Lycosidae türü tanımlanmıştır. En bilinenleri arasında şunlar yer alır:

• Lycosa praegrandis: İç Anadolu ve Doğu Anadolu yaylalarında
• Hogna radiata: Ege ve Akdeniz bölgelerinde
• Pardosa amentata: Nemli orman zeminlerinde
• Trochosa ruricola: Marmara bölgesi tarlalarında

Yaşam alanları geniştir: çimenlikler, açık tarlalar, kıyı kumulları, orman altı örtüsü, dağlık çayırlar ve hatta taşlık yarı-çöl habitatları.

Beslenme

Lycosidae örümcekleri küçük böcekler, diğer örümcekler ve hatta bazen küçük amfibilerle beslenebilir.

• Ağ kullanmazlar.
• Avlarını gözetler, takip eder ve ani sıçrayışla yakalarlar.
• Bazı türler gece, bazıları gündüz aktiftir.

Avlarını sindirici enzimle dıştan sıvılaştırıp emerek beslenirler. Tarımsal alanlarda böcek baskısını azaltmada büyük rol oynarlar.

Üreme Bilgisi

Lycosidae dişileri, yumurtalarını büyük ve yuvarlak bir kokon içinde taşırlar. Bu kokon abdomen ucuna ipekle tutturulur. Yavrular çıkınca annenin sırtına tırmanarak bir süre onunla kalırlar — bu davranış örümcekler arasında son derece nadirdir.

• Üreme genellikle ilkbaharda başlar, yaz sonuna kadar devam eder.
• Dişiler oldukça koruyucudur ve kokonunu savunmak için saldırganlaşabilir.

Zehir Yapısı ve İnsan İçin Tehlikesi

Lycosidae üyeleri zehirlidir, çünkü avlarını etkisiz hâle getirmek için nötrotoksik zehir üretirler.

Ancak bu zehir insanda yalnızca lokal etki gösterir.

• Isırık nadirdir.
• Isırıldığında hafif yanma, kızarıklık veya kaşıntı olur.
• Alerjik bünyelerde daha şiddetli reaksiyonlar görülebilir, ancak ciddi sistemik etkiler gözlenmemiştir.

Ekolojik Rol

• Aktif avcı oldukları için ekosistem içi böcek dengesini sağlarlar.
• Toprak faunası ve açık arazi ekosistemleri için önemli biyo-göstergelerdir.
• Bazı türler biyolojik mücadele çalışmaları için önerilmektedir.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

1. Efsane: Lycosidae örümcekleri çok saldırgandır ve insanları kovalayabilir.
2. Gerçek: Savunmacı olabilirler ama insanlardan daima kaçınırlar. Avlarını aktif takip ederler, insanlara değil.
3. Efsane: Kurt örümcekleri ölümcül zehre sahiptir.
4. Gerçek: Zehirleri böceklere etkili olsa da insanlarda ciddi tıbbi etki göstermez.
5. Efsane: Dişiler yavrularını yer.
6. Gerçek: Dişiler, yavrularını sırtlarında taşır ve ilk dönemlerinde korur; yamyamlık çok nadirdir.
7. Efsane: Kurt örümcekleri ağ yapar.
8. Gerçek: Lycosidae türleri ağ kullanmaz; aktif gezici avcılardır.
9. Efsane: Gözleri gece parlayan her örümcek tehlikelidir.
10. Gerçek: Lycosidae’nin gözleri ışıkla parlar, ancak bu sadece güçlü gece görüşüne işaret eder, zehirli olmaya değil.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:

• World Spider Catalog (2025), Natural History Museum Bern
• Foelix, R.F. (2011). Biology of Spiders
• Rovner, J.S. & Gertsch, W.J. (1976). The ecology of wolf spiders (Lycosidae)
• Bayram, A. & Danışman, T. (Türkiye Lycosidae tür listesi ve yayılış atlası)