Zamenis longissimus

Zamenis longissimus – Eskülap Yılan

(Yaygın adlar: Sarı Yılan, Asker Yılanı, Ağaç Yılanı, Tıp yılanı)

🔬 Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Chordata (Kordalılar)
• Sınıf: Reptilia (Sürüngenler)
• Takım: Squamata (Pullu Sürüngenler)
• Alttakım: Serpentes (Yılanlar)
• Familya: Colubridae (Kör yılanlar hariç tüm arka dişli yılanlar)
• Cins: Zamenis
• Tür: Zamenis longissimus (Laurenti, 1768)

Yayılış ve Habitat

• Doğal Yayılış: Avrupa’nın güneyi ve doğusu, Batı Asya, Kafkaslar
• Türkiye’deki Durumu: Marmara, Karadeniz, Ege, Akdeniz ve Kuzeydoğu Anadolu’da yaygındır
• Habitat:
• Ormanlık alanlar, çalılıklar, taşlık yamaçlar
• Bahçeler, terk edilmiş yapılar, tarla kenarları
• Sık ağaçlı, gölgeli, nemli ama güneşlenme imkânı olan bölgeler

Morfolojik Özellikler

• Boy: 120–180 cm (nadiren 200 cm’ye ulaşabilir)
• Vücut: İnce, silindirik ve zarif yapılı
• Renk:
• Genç bireylerde: Gri-bej zemin üzerinde koyu benekler
• Erişkinlerde: Parlak zeytin yeşili ile altın-sarı tonlarında; sırt çizgileri belirgindir
• Göz: Orta büyüklükte, yuvarlak göz bebeği
• Ayırt Edici Özellik: Başının yanlarında şakak hizasında kısa açık renkli çizgiler

Yaşam Döngüsü

1. Yumurta

• Dişiler yaz ortasında (Temmuz) 5–15 yumurta bırakır
• Yumurtalar çürümüş yaprak altları veya kütük içlerine gizlenir
• Kuluçka süresi: 5–8 hafta

2. Yavru

• Yumurtadan çıkan yavrular 25–30 cm uzunluğundadır
• Renkleri erişkinlere göre daha kontrastlıdır
• İlk yıl oldukça hızlı büyürler

3. Erişkin

• Erişkinler 3–4 yaşında cinsel olgunluğa ulaşır
• 15–20 yıl kadar yaşayabilir
• İlkbaharda çiftleşir, yaz sonunda yumurta bırakır

Beslenme

• Etçildir (karnivor)
• Başlıca avları:
• Küçük memeliler (fare, tarla faresi, köstebek yavruları)
• Küçük kuşlar ve kuş yumurtaları
• Sürüngen yavruları
• Avlanma Yöntemi: Boğarak öldürür (zehirli değildir)

Zehirli mi?

❌ Hayır. Zamenis longissimus zehirsizdir ve insanlara zararlı değildir.

Yararlı bir yılandır; özellikle kemirgenlerle mücadelede doğanın “bedava ilaçlama sistemi”dir.

Koruma ve Tehditler

• Koruma Durumu:
• IUCN: “Asgari Endişe (LC)”
• Türkiye’de korunan türler arasında yer alır (Bern Sözleşmesi Ek II)
• Başlıca Tehditler:
• Yanlış inanışlarla öldürülme
• Tarım ilaçları
• Habitat kaybı (orman tahribatı, yol yapımı)

Gözlem Notları

• Günün erken saatlerinde güneşlenen bireyler taşlar üzerinde veya odun yığınlarında görülür
• Oldukça çevik ve ağaçlara kolayca tırmanabilir
• Rahatsız edilirse hızla uzaklaşır; nadiren saldırgan davranır

🧪 Bilimsel ve Kültürel İlginç Bilgi

• Antik Roma’da “Asklepios yılanı” (tıp sembolü) olarak Zamenis longissimus’un kullanıldığı düşünülür
• İsmi “longissimus” = Latince “en uzunlardan” anlamındadır